Deprem bölgesinde ‘öncü şirketlere’ yatırım desteği

Ferit PARLAK

Deprem bölgesinde Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya önceliğinde oluşacak “sektörel kümelenmelere” önderlik edecek “öncü firmalar”a yatırım desteği verilecek.Savunma alanında başlanacak kümelenme modelleri enerji, gıda, kimya gibi sektörlerle genişleyecek.

Kümelenmenin çözüm ortağı olarak yeni kurulacak veya kümelenmeye dahil olacak mevcut şirketlere/ üreticilere işçi, navlun, fabrika arazisi, hammadde gibi üretim/işletme maliyetini belirleyen kalemlerde ve ihracatta “Serbest Bölge Modeli’ne” benzer vergisel avantajlar ve destek/teşvik modelleri geliştirilecek.

Tersine göçü hızlandıracak

Öncü şirketler tarım, maden, enerji gibi hammadde üreticisini desteklerken, yan sanayinin oluşumunu ve gelişimini sağlayacak. Un, tekstil, makine gibi bazı sektörlerde büyüyen fazla ve atıl kalan kapasite dönüştürülüp, ekonomiye kazandırmaya çalıştırılacak. İhtiyaç duyulan teknik ve ara eleman sıkıntısını gidermek için yatılı meslek lisesi ve meslek yüksekokullarının açılmasında ve bölümlerinin belirlenmesinde rol oynanacak.

Kamu ise ayrıca bölgede demiryolu ve denizyolu taşımacılığını geliştirecek altyapı yatırımlarına öncelik verecek.Model bölgeye girişimci, teknik eleman, işçi göçü başlatacak; batıya olan göçü terse çevirirken bölgeyi orta vadede, seçilmiş sektörlerde, yabancı doğrudan yatırımcı için de cazibe merkezi haline getirecek…

Kahramanmaraş’ta TUSAŞ…

Depremden yara alan şehirlerin ekonomilerine katkı sağlayacak tesislerin ilki şubat ayı sonunda Kahramanmaraş'ta açıldı. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından hayata geçirilen ve havacılık sektörüne yönelik yapı kimyasalları üretecek fabrikada üretim başladı. Fabrikada Türkiye'nin savunma sanayindeki gururu insansız hava aracı ANKA'nın da aralarında olduğu pek çok hava aracı için de parça üretilecek.

Ayrıca yüzde 70'i Kahramanmaraş merkezli sanayi tesislerinin temsilcileri, yüzde 30'u ise TUSAŞ'a ait 200 milyon dolar sermayeli bir şirket de kuruldu. Kurulan şirket yeni kuracağı fabrikada aralarında Boeing ve Airbus gibi firmanın da bulunduğu sivil havacılık sektörüne yönelik üretim yapacak. Bu fabrika için şimdiden 100'e yakın firma, tedarikçi olmak için müracaatta bulundu.

Hatay’da ROKETSAN

Hatay'ın Kırıkhan ilçesindeki 43.67 hektarlık alanın Hatay Kırıkhan Roketsan Endüstri Bölgesi olarak ilan edilmesine yönelik Cumhurbaşkanı Kararı önceki gün Resmi Gazete'de yayımlandı. DÜNYA’ya bilgi veren kaynaklar, ROKETSAN’ın kümelenme konusunda deneyimli bir şirket olduğuna ve bu deneyim ile aldığı işleri alt yüklenici firmalarla paylaşma kültürü geliştirdiğine dikkat çekti.

ROKETSAN’ın kümelenme kültürü kazanmasında OSTİM örneğinin etkili olduğunu belirten yetkililer, ROKETSAN’ın OSTİM merkezli üreticileri sadece tedarik kaynağı olarak görmediğine, o şirketlere iş ve iş geliştirme ortağı olarak baktığına ve yeni yatırım yapmak yerine, OSTİM merkezli şirketlerin mevcut yatırımlarını değerlendirdiğine vurgu yaptı. Roketsan’ın aldığı işlerin altından kalkmak için mutlaka alt yüklenicilerle çalışmak zorunda olduğunu ifade eden yetkililer, OSTİM’deki kümelenmenin, iş ortaklarına tasarımdan itibaren işi devredip, anahtar teslim ürünler alabiliyor noktasına ulaştığını belirtti.

OSTİM’deki kümelenmede çok farklı alanlardan firmaların olduğunu, müsait olan her firmayla çalışılmak istendiğini vurgulayan yetkililer, OSTİM merkezli küçük bir firmada olan bir tezgâhın ROKETSAN’da olmasının hiçbir avantajı olmadığı bilinciyle hareket edildiğine ve o küçük firmanın kazanmasıyla ROKETSAN’ın da kazandığı bilincinin oluştuğuna dikkat çekti. Bu modelin OSTİM gibi deprem bölgesinde de teknoloji ve işgücü gelişimine katkı sağlayacağını ifade etti.

Adıyaman ve Malatya’da ASELSAN

ASELSAN'ın üretim, tasarım ve lojistik üssü olması planlanan "ASELSAN Malatya" adı verilecek tesisin Malatya’da üretimin lokomotifi olacağı ifade ediliyor. Tesis için Malatya Organize Sanayi Bölgesi'nde arazi tahsisi sağlandı. Ayrıca Adıyaman'da TUSAŞ ile ASELSAN öncülüğünde kablo ve konektör üretimi yapılacak. Nurdağı ve İslahiye ilçelerinde ise TUSAŞ öncülüğünde karbon fiber tesisi hayata geçirilecek.

Yatırımın 160 alanda üretim yapan köklü bir sanayi geçmişine sahip Gaziantep’te de etki yaratması bekleniyor. Elazığ’da ise TÜYAR öncülüğünde ileri teknoloji çip paketleme ve STM öncülüğünde Duvar Arkası Radar üretimi yapılacak. Bu yatırımlar için Organize Sanayi Bölgesi'nde yer tahsisi yapıldı.

Hangi şirket nereye ne yatırımı yapacak?

-Adıyaman'da TUSAŞ ile ASELSAN öncülüğünde kablo ve konektör üretimi yapılacak.

-Gaziantep'in Nurdağıİslahiye ilçelerinde TUSAŞ ile ROKETSAN öncülüğünde karbon elyaf üretimi yapılacak.

-Hatay'da ROKETSAN öncülüğünde silah ve roket sistemleri üretilecek.

-Kırıkhan'da Pavotek öncülüğünde bilişim ürünleri üretilecek.

-Malatya'da ASELSAN öncülüğünde baskı devre kartı üretilecek.

-Elazığ’da TÜYAR öncülüğünde ileri teknoloji çip, STM öncülüğünde Duvar Arkası Radar üretilecek.

-Adıyaman, Kahramanmaraş, Elazığ ve Malatya’da HAVELSAN öncülüğünde yazılım kampüsleri kurulacak.

Öncü firmalar “üretim ekosistemi” oluşturacak

-Öncü şirketler hammadde (tarımda, enerjide, madende…) üreticisini destekleyecek.

-Yan sanayinin oluşumunu/gelişimini sağlayacak…

-Bazı sektörlerde büyüyen atıl/fazla kapasiteyi dönüştürüp, ekonomiye kazandıracak.

-Bölgede yatılı meslek lisesi ve meslek yüksekokullarının açılmasında ve bölümlerinin belirlenmesinde rol oynayacak.

-Altyapı yatırımlarında bölgede demiryolu ve denizyolu taşımacılığını geliştirecek, altyapı yatırımlarına öncelik verilecek.

-Model bölgeye girişimci, teknik eleman, işçi göçü başlatacak; batıya olan göçü terse çevirecek.

-Bölgeyi orta vadede, seçilmiş sektörlerde, yabancı doğrudan yatırımcı için de cazibe merkezi haline getirecek.